Legalne zatrudnienie

Zawarcie umowy na piśmie to podstawa! Każda umowa z cudzoziemcem (zarówno umowa o pracę, jak i cywilnoprawna, np. zlecenie) musi być zawarta w formie pisemnej – przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca. Ponadto zanim umowa zostanie podpisana, należy przedstawić cudzoziemcowi jej tłumaczenie na język dla niego zrozumiały.

Pracodawca jest zobowiązany wręczyć cudzoziemcowi jeden egzemplarz zawartej umowy.

ZEZWOLENIE NA PRACĘ

Zgodnie z ogólną zasadą cudzoziemiec spoza obszaru UE/EOG i Szwajcarii jest zobowiązany posiadać zezwolenie na pracę. Uzyskanie tego dokumentu jest obowiązkiem przyszłego pracodawcy. O jego wydanie pracodawca powinien zwrócić się do właściwego wojewody, ewentualnie starosty powiatu – w przypadku zezwolenia na pracę sezonową.

Zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę są m.in. obcokrajowcy będący:

		Posiadaczami ważnej Karty Polaka;
		Małżonkami obywatela polskiego – jeżeli posiadają zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Polski udzielone w związku z zawarciem małżeństwa;
		Studentami studiów stacjonarnych odbywanych w RP;
		Absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych (ponadpodstawowych) – np. liceum, technikum, szkoły policealnej – lub stacjonarnych studiów wyższych na polskich uczelniach;
		Posiadaczami ważnej polskiej wizy o symbolu „21”, tj. wydanej w celu humanitarnym;
		Lekarzami, lekarzami dentystami, pielęgniarkami, położnymi lub ratownikami medycznymi – uprawnionymi do wykonywania zawodu na terytorium RP;
		Posiadaczami otrzymanego w Rzeczypospolitej Polskiej: statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE bądź korzystającymi z ochrony czasowej w Polsce;
		Osobami ubiegającymi się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które posiadają ważne zaświadczenie wydane przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Jeżeli sprawa dotycząca udzielenia ochrony międzynarodowej nie została załatwiona w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku i opóźnienie nie nastąpiło z winy cudzoziemca, na jego wniosek Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydaje zaświadczenie, które wraz z tymczasowym zaświadczeniem tożsamości cudzoziemca uprawnia tę osobę do wykonywania pracy na terytorium Polski bez zezwolenia na pracę.

Zaświadczenie to jest ważne do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej stanie się ostateczna.

ZEZWOLENIE JEDNOLITE

Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, złożone na wniosek cudzoziemca.
Dokument uprawnia zarówno do pobytu, jak i do pracy w Polsce.

Zwolnieni z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę są m.in. obcokrajowcy będący:

		Posiadaczami ważnej Karty Polaka;
		Małżonkami obywatela polskiego – jeżeli posiadają zezwolenie na pobyt czasowy na terytorium Polski udzielone w związku z zawarciem małżeństwa;
		Studentami studiów stacjonarnych odbywanych w RP;
		Absolwentami polskich szkół ponadgimnazjalnych (ponadpodstawowych) – np. liceum, technikum, szkoły policealnej – lub stacjonarnych studiów wyższych na polskich uczelniach;
		Posiadaczami ważnej polskiej wizy o symbolu „21”, tj. wydanej w celu humanitarnym;
		Lekarzami, lekarzami dentystami, pielęgniarkami, położnymi lub ratownikami medycznymi – uprawnionymi do wykonywania zawodu na terytorium RP;
		Posiadaczami otrzymanego w Rzeczypospolitej Polskiej: statusu uchodźcy, ochrony uzupełniającej, zgody na pobyt ze względów humanitarnych, zgody na pobyt tolerowany, zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE bądź korzystającymi z ochrony czasowej w Polsce;
		Osobami ubiegającymi się o udzielenie ochrony międzynarodowej, które posiadają ważne zaświadczenie wydane przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Jeżeli sprawa dotycząca udzielenia ochrony międzynarodowej nie została załatwiona w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku i opóźnienie nie nastąpiło z winy cudzoziemca, na jego wniosek Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców wydaje zaświadczenie, które wraz z tymczasowym zaświadczeniem tożsamości cudzoziemca uprawnia tę osobę do wykonywania pracy na terytorium Polski bez zezwolenia na pracę. Zaświadczenie to jest ważne do dnia, w którym decyzja w sprawie udzielenia ochrony międzynarodowej stanie się ostateczna.

POWIADOMIENIE

Specjalne zasady podejmowania pracy przez obywateli Ukrainy - na podstawie powiadomienia na portalu praca.gov.pl.

Ze względu na wojnę w Ukrainie i masowy napływ obywateli tego kraju do Polski – od 24 lutego 2022 r. obowiązuje ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Na podstawie art. 22 tej ustawy szczególnymi zasadami wykonywania pracy na terytorium RP zostali objęci:

	Obywatele Ukrainy, którzy w okresie od 24 lutego 2022 r. legalnie przybyli do Polski z Ukrainy w związku z trwającymi tam działaniami wojennymi i deklarują zamiar pozostania na terytorium RP (pobyt takich cudzoziemców na terytorium Polski jest uznawany za legalny do 30 września 2025 r.) ;
	Wszyscy inni obywatele Ukrainy, którzy przebywają legalnie na terytorium Polski

– niezależnie od tego, czy przybyli do Polski przed, czy po wybuchu wojny w Ukrainie oraz bez względu na formę legalnego pobytu (może to być również forma, która w myśl ogólnych przepisów nie pozwalana wykonywanie pracy).

WARUNKI LEGALNEGO ZATRUDNIENIA NA PODSTAWIE POWIADOMIENIA:

1)	pracodawca złoży powiadomienie o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy – za pośrednictwem portalu praca.gov.pl, w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez tego obywatela;
2)	wymiar czasu pracy nie jest niższy niż wskazany w powiadomieniu lub liczba godzin pracy nie jest mniejsza niż wskazana w powiadomieniu;
3)	obywatel Ukrainy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości nie niższej niż określona w powiadomieniu lub ustalonej według stawki określonej w powiadomieniu, proporcjonalnie zwiększone w przypadku podwyższenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy;
4)	wynagrodzenie, które otrzymuje obywatel Ukrainy, spełnia wymogi określone w przepisach o minimalnym wynagrodzeniu.

OŚWIADCZENIE

UPROSZCZONA PROCEDURA POWIERZANIA PRACY – NA PODSTAWIE OŚWIADCZENIA

Obcokrajowcy będący obywatelami Ukrainy, Białorusi, Mołdawii, Gruzji lub Armenii mogą pracować na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy danemu cudzoziemcowi (według urzędowego wzoru), które pracodawca złożył w powiatowym urzędzie pracy, właściwym ze względu na swoją siedzibę lub miejsce stałego pobytu, a PUP – przed rozpoczęciem pracy przez cudzoziemca – wpisał to oświadczenie do ewidencji oświadczeń. Okres wykonywania pracy wskazany w złożonym oświadczeniu nie może być dłuższy niż 24 miesiące.

Istnieje możliwość powierzania pracy danemu cudzoziemcowi bez przerwy na podstawie kolejnych oświadczeń, przy czym każde z nich może zostać wpisane przez powiatowy urząd pracy do ewidencji na okres do 24 miesięcy.

UWAGA
Na podstawie oświadczenia nie może być wykonywana praca uznana za pracę sezonową – w takim przypadku należy uzyskać zezwolenie na pracę sezonową (typu „S”).